A t/m Z overzicht Psychose Depressie Burn-out Borderline Manisch-depressieve stoornis Angststoornissen Stress, overspannenheid, burn-out ADHD Postpartum depressie Herfstdepressie Autisme Schizofrenie Bipolaire stoornis Mindfulness Werkstress Gebrek aan zelfvertrouwen Narcisme Meer >>>

U bevindt zich hier: Home > Bipolaire stoornis

Bipolaire stoornis

Hoge pieken, diepe dalen

Beschrijving

Kenmerken

Oorzaken

Behandeling

Tips

10 maart 2014

Kenmerken

Vrijwel alle mensen met een bipolaire stoornis hebben last van perioden van (hypo)manie en perioden van depressie.

Minder vaak hebben zij ook last van gemengde episoden.

Hieronder leest u meer over de verschijnselen en subtypen:

Kenmerken van een manische episode
Kenmerken van een hypomane episode
Kenmerken van een depressieve periode
Gemengde episode
Moeilijk te herkennen
Subtypen bipolaire stoornis

Kenmerken van een manische episode

Een manische episode is een duidelijk herkenbare periode met een voortdurend verhoogde of prikkelbare stemming. Deze periode houdt minstens een week aan (of elke duur in het geval ziekenhuisopname noodzakelijk is).

In hun manische periode vertonen mensen minstens drie van de volgende verschijnselen:

De persoon heeft opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën;
De persoon heeft een afgenomen behoefte aan slaap (bijvoorbeeld: voelt zich uitgerust na slechts drie uur slaap);
De persoon is spraakzamer dan gebruikelijk of heeft drang om te spreken;
De persoon ervaart drukke, jagende gedachten;
De persoon is makkelijker afgeleid dan gewoonlijk;
De persoon onderneemt meer doelgerichte activiteiten (dit kan zowel sociaal, op het werk of op school, of seksueel zijn) of psychomotorische agitatie (lichamelijke rusteloosheid; iemand beweegt meer en onrustiger).
De persoon houdt zich overmatig bezig met aangename activiteiten waarbij een grote kans bestaat op pijnlijke gevolgen (bijvoorbeeld ongeremd koopwoede, seksuele indiscreties, of zakelijk onverstandige investeringen).

Een manische periode zorgt verder voor één of meer van de volgende zaken:

Duidelijke beperkingen op het gebied van werk, normale sociale activiteiten of relaties met anderen;
De manische periode maakt ziekenhuisopname noodzakelijk om schade voor zichzelf of anderen te voorkomen;
Er is sprake van psychotische kenmerken

Tijdens een manische periode verliezen mensen het zicht op de realiteit. Ze kopen dingen die ze niet kunnen betalen of sluiten zakelijke overeenkomsten af met onverantwoorde financiële risico’s. Problemen zien ze niet, ook al signaleert de omgeving die wel degelijk. Op waarschuwingen reageren ze geprikkeld en afwijzend: ‘Ik ben toch niet gek?!’. Zelf hebben ze vaak niet door dat ze zich anders gedragen dan normaal. Aan het einde van de manische periode zijn ze meestal lichamelijk en emotioneel uitgeput. Sommige mensen krijgen tijdens een manische periode last van een manische psychose met wanen en hallucinaties.

Kenmerken van een hypomane episode

Iemand die een hypomane episode doormaakt, maakt net als iemand in een manische episode, een duidelijk herkenbare periode door met een voortdurend verhoogde of prikkelbare stemming. Bij een hypomane periode houdt deze minstens vier dagen aan.

Anders dan bij een manische episode, is een hypomane episode niet ernstig genoeg om duidelijke beperkingen in het sociaal of beroepsmatig functioneren te veroorzaken. Ook is ziekenhuisopname niet noodzakelijk, en zijn er geen psychotische verschijnselen.

Een hypomane episode is minder extreem dan een manische episode, maar gaat wel samen met een duidelijke verandering in het gedrag van de persoon. Dit gedrag is niet karakteristiek voor hem of haar (wanneer hij of zij geen last heeft van de episode)

In een hypomane periode vertonen mensen minstens drie van de volgende verschijnselen:

De persoon heeft opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën;
De persoon heeft een afgenomen behoefte aan slaap (bijvoorbeeld: voelt zich uitgerust na slechts drie uur slaap);
De persoon is spraakzamer dan gebruikelijk of heeft drang om te spreken;
De persoon ervaart drukke, jagende gedachten;
De persoon is makkelijker afgeleid dan gewoonlijk;
De persoon onderneemt meer doelgerichte activiteiten (dit kan zowel sociaal, op het werk of op school, of seksueel zijn) of psychomotorische agitatie (lichamelijke rusteloosheid; iemand beweegt meer en onrustiger).
De persoon houdt zich overmatig bezig met aangename activiteiten waarbij een grote kans bestaat op pijnlijke gevolgen (bijvoorbeeld ongeremd koopwoede, seksuele indiscreties, of zakelijk onverstandige investeringen).

Kenmerken van een depressieve periode

In hun depressieve periode vertonen mensen vaak meerdere van de volgende verschijnselen:

Ze zijn erg besluiteloos.
Ze zijn dodelijk vermoeid.
Ze voelen zich niets waard.
Ze hebben geen enkele belangstelling meer voor anderen, voor hobby’s of voor de gewone dingen van het leven.
Ze hebben problemen met concentratie.
Ze krijgen lichamelijke klachten.
Ze hebben gebrek aan eetlust.
Ze hebben slaapproblemen.
Soms hebben ze de wens om dood te zijn.

Gemengde episode

Wanneer iemand een gemengde episode doormaakt, heeft iemand dagelijks last van symptomen die horen bij zowel een manische als een depressieve episode. Deze symptomen duren minstens een week.

Moeilijk te herkennen

Het kan jaren duren voordat de bipolaire stoornis wordt herkend. Dit komt doordat de eerste verschijnselen vaak niet erg opvallen. Maar ook doordat meerdere perioden elkaar eerst afgewisseld moeten hebben. Bovendien zoeken mensen met deze stoornis meestal alleen hulp wanneer ze depressief zijn. Tijdens een (hypo)manie voelen ze zich immers vaak prima. Verder is de bipolaire stoornis soms moeilijk te onderscheiden van sommige andere psychische aandoeningen. Deze zaken maakt de stoornis moeilijk te herkennen. In Nederland zijn er daardoor nog veel mensen bij wie niet de juiste diagnose is gesteld.

Subtypen bipolaire stoornis

Alleen een psycholoog of psychiater kan de diagnose bipolaire stoornis stellen. De bipolaire stoornis kan worden onderverdeeld in verschillende subtypen:

Iemand met een bipolaire-I stoornis heeft last van manische episodes, en daarnaast mogelijk ook van hypomane, depressieve en gemengde episodes. Wanneer iemand één manische episode heeft gehad kan de bipolaire-I stoornis gesteld worden.
Iemand met een bipolaire-II stoornis heeft last van depressieve en hypomane episodes maar maakt geen manische of gemengde episodes mee. De diagnose kan worden gesteld na één hypomane en één of meer depressieve episodes.
De cyclothyme stoornis ontstaat meestal in de jeugd of adolescentie. Mensen hebben last van hypomane episodes en episodes met licht depressieve symptomen. Wel zijn de symptomen minder ernstig dan bij mensen met een manische, gemengde of een depressieve episode. Tussen twee episodes hebben mensen met deze aandoening geen problemen in het dagelijks functioneren, maar deze periode duurt vaak kort.
Bipolaire-stemmingsstoornis door een middel/medicatie: deze diagnose wordt gesteld wanneer de bipolaire stemmingsproblemen veroorzaakt worden door een middel of medicatie. Hierbij dienen de bipolaire stemmingsproblemen níet beter verklaard te kunnen worden door een ander type bipolaire stoornis. Ook dienen de bipolaire stemmingsproblemen niet uitsluitend op te treden tijdens het beloop van een delier.
Bipolaire-stemmingsstoornis door een somatische aandoening: deze diagnose wordt gesteld bij bipolaire stemmingsproblemen die veroorzaakt worden door een somatische aandoening. Hierbij dienen de bipolaire stemmingsproblemen níet beter verklaard te kunnen worden door een andere psychische aandoening.

Als mensen symptomen hebben die lijken op een bipolaire stoornis maar niet precies passen in één van de bovenstaande typen, dan kan dit beschreven worden als een 'andere gespecificeerde bipolaire-stemmingsstoornis' (wanneer de psycholoog of psychiater beschrijft waaróm de bipolaire stemmingsproblemen niet wijzen op een ander type bipolaire stoornis) of als een 'ongespecificeerde bipolaire-stemmingsstoornis'.

Lees/beluister meer:

10 maart 2014

Tine: 'Altijd zocht ik de oorzaak buiten mezelf, in wat er vroeger gebeurd was.'

Huisarts Tine heeft een bipolaire stoornis (ook wel 'manisch-depressieve stoornis' genoemd). Pas op haar 46e werd de stoornis bij haar vastgesteld. Nu ze hier de juiste medicijnen voor slikt, gaat het veel beter met haar.

Tine's verhaal lezen? Vul uw e-mailadres en klik op "Download nu". U kunt dan direct het verhaal downloaden. Op dit e-mailadres zullen wij u de e-nieuwsbrief van Fonds Psychische Gezondheid toesturen, met nuttige informatie en tips.

Karen: 'De stoornis heeft mijn leven en dat van mijn gezin lange tijd flink ontwricht'

Ook Karen heeft een bipolaire stoornis. Momenteel gaat het gelukkig goed. ‘Maar de angst voor een van de twee uitersten blijft altijd bestaan.’

Karen's verhaal lezen? Vul uw e-mailadres en klik op "Download nu". U kunt dan direct het verhaal downloaden. Op dit e-mailadres zullen wij u de e-nieuwsbrief van Fonds Psychische Gezondheid toesturen, met nuttige informatie en tips.

Voornaam*

Tussenvoegsel

Achternaam*

Geslacht	man vrouw

E-mail*

Uw vraag of reactie

3642*

Bipolaire stoornis

Hoge pieken, diepe dalen

Bipolaire stoornis

Reageren?